Sissieretta Jones… ดีวาผิวสี ผู้ยึดเวที Carnegie Hall ด้วยเสียงเพลง

  • ซิสซีเร็ตตา โจนส์ได้สร้างประวัติศาสตร์ด้วยการเป็นนักร้องหญิงเชื้อสายแอฟริกัน-อเมริกันคนแรกที่ได้เปิดแสดงคอนเสิร์ตที่คาร์เนกี้ฮอลล์
  • ตลอดระยะเวลาร่วมสามสิบปีของการเป็นนักร้อง ซิสซีเร็ตตาซึ่งเป็นที่รู้จักในฉายา “Black Patti” นำวงดนตรีที่เธอก่อตั้งขึ้นเดินทางเปิดการแสดงทั้งในทวีปอเมริกาและยุโรป โดยแสดงทั้งเพลงจากโอเปราและละครเพลงที่แสดงเอกลักษณ์ทางดนตรีของคนผิวสี
  • แม้จะได้รับความนิยมจากผู้ชม แต่ซิสซีเร็ตตาและวงดนตรีของเธอก็ยังต้องเผชิญกับกระแสการแบ่งแยกเชื้อชาติและสีผิว แต่เธอก็ผ่านพ้นอุปสรรคมาได้โดยไม่ยอมจำนานต่อการกีดกัน และเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้หญิงผิวสีอีกจำนวนมาก

ถ้าใครเป็นนักอ่านการ์ตูนญี่ปุ่นคงเคยได้อ่านเรื่องที่ตัวเอกและผองเพื่อนนักดนตรีมีความฝันที่จะได้ไปแสดงคอนเสิร์ตที่บูโดกังกันสักครั้งในชีวิต แต่ถ้าเป็นฝั่งสหรัฐอเมริกา สถานที่แห่งความฝันของนักร้องนักดนตรีหลายคนก็คงเป็นคาร์เนกี้ฮอลล์ ที่จัดแสดงคอนเสิร์ตและมหรสพที่มีแต่ศิลปินหมายเลขต้น ๆ เท่านั้นที่จะมีโอกาสขึ้นแสดงในสถานที่แห่งนี้

ซิสซีเร็ตตา โจนส์ หรือ มาทิลดา ซิสซีเร็ตตา จอยเนอร์ โจนส์ (Sissieretta Jones หรือ Matiilda Sissieretta Joyner Jones, 1868-1933) เป็นหนึ่งในนักร้องจำนวนน้อยนิดที่วิ่งตามความฝันจนสำเร็จ ชื่อของเธอนั้นอาจไม่คุ้นหูคนไทยสักเท่าไหร่ แต่วีรกรรมและความสามารถของเธอไม่ธรรมดา เพราะไม่เพียงแต่เป็นดิวา (Diva) เสียงโซปราโนที่ได้ร้องเพลงต่อหน้าผู้ชมนับพัน ทว่ายังทำลายกำแพงของการแบ่งแยกสีผิวในยุคสมัยที่ยังคงมีการกีดกันด้านเชื้อชาติเข้มข้นในสหรัฐอเมริกาด้วยการเป็นนักร้องเสียงโซปราโนหญิงผิวสีคนแรกที่ได้แสดงคอนเสิร์ตบนเวทีคาร์เนกี้ฮอลล์

มาทิลดา ซิสซีเร็ตตา จอยเนอร์เกิดที่รัฐเวอร์จิเนีย สหรัฐอเมริกา พ่อของเธอเป็นศิษยาภิบาล แม่เป็นนักร้องในคณะประสานเสียงของโบสถ์ ชีวิตของซิสซีเร็ตตาจึงใกล้ชิดกับเสียงเพลงและดนตรีมาตั้งแต่ลืมตาดูโลก เธอได้เป็นนักร้องประสานเสียงตั้งอายุ 6 ขวบ และได้นามสกุลโจนส์จากการแต่งงานเมื่ออายุเพียง 14 ปี และเข้าศึกษาด้านการขับร้องอย่างจริงจังในวิทยาลัยการดนตรีโพรวิเดนซ์ สถาบันการดนตรีนิวอิงแลนด์ และสถาบันการดนตรีบอสตัน

เมื่อก้าวเข้าสู่การเป็นนักร้องอาชีพที่นิวยอร์ก ซิสซีเร็ตตาทำให้คนดูประทับใจในความสามารถของเธอ และสื่อมวลชนขนานนามให้เธอว่า ‘แพตตีผิวดำ’ (Black Patti) ซึ่งเป็นการเปรียบเธอกับพริมาดอนนาหรือนางเอกโอเปราชั้นนำผิวขาวอิตาเลียน คือ อเดลีนา แพตตี ถึงฉายานี้จะทำให้เธอเป็นที่รู้จักในวงกว้าง แต่ซิสซีเร็ตตาก็ไม่ชอบการเปรียบเทียบนี้นัก และอยากให้เรียกเธอว่า ‘มิสซิสโจนส์’ จะดีกว่า

ความโด่งดังของซิสซีเร็ตตาพิสูจน์ได้จากการตระเวนแสดงการร้องเพลงและตั้งคณะการแสดงขึ้นเองได้สำเร็จ เธอไม่เพียงแต่ร้องเพลงโอเปรามาตรฐานเท่านั้น นำการแสดงละครร้องตลกขบขัน ซึ่งเป็นเอกลักษณ์แบบคนผิวสีไปแสดงด้วย ทั้งหมดล้วนได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี และมีงานแสดงทั้งในทวีปอเมริกาเหนือ อเมริกาใต้และยุโรป ทั้งต่อหน้าประชาชนทั่วไปและผู้มีชื่อเสียงระดับประเทศ โดยการแสดงครั้งประวัติศาสตร์ของเธอก็เกิดขึ้นในเดือนมิถุนายนปี 1892 โดยเธอได้เป็นนักร้องหญิงผิวสีเชื้อสายแอฟริกัน-อเมริกันคนแรกที่ได้แสดงคอนเสิร์ตในคาร์เนกี้ฮอลล์ และโลกจดจำเธอในฐานะนี้เสมอ

แม้จะเป็นนักร้องมากความสามารถและโด่งดังถึงขีดสุดในช่วงเวลาเกือบสามสิบปีในอาชีพนักร้องและนักแสดง แต่เธอก็ต้องเผชิญความกดดัน การเลือกปฏิบัติ การถูกปฏิเสธ และการแสดงกิริยาดูถูกเหยียดหยามจากคนผิวขาวเพียงเพราะเธอและคณะนักดนตรีของเธอเป็นคนผิวสี แต่สิ่งที่เธอทำก็คือ อดทน ไม่แคร์ และเดินหน้าต่อไป ถูกปฏิเสธไม่ให้เข้าพักเพราะนโยบายกีดกันสีผิวเหรอ… ได้ เธอแน่พอที่จะซื้อรถรางทั้งคันมาเพื่อใช้เดินทางและเป็นที่พักอาศัยตัดปัญหาไปเสียเลย

“พยายามปกปิดเชื้อชาติและปฏิเสธพวกพ้องของตัวเองน่ะเหรอ… ฉันไม่มีวันทำอย่างนั้นหรอก” ซิสซีเร็ตตาเคยให้สัมภาษณ์กับหนังสือพิมพ์ในประเด็นที่มีคนกล่าวว่าสีผิวของเธอเป็นอุปสรรคกับตัวเธอเอง ไม่ใช่แค่นั้น เธอยังใช้เสียงของตัวเองเพื่อคนผิวสีเหมือนกันด้วย “ฉันคิดว่า คนเชื้อชาติเดียวกับฉันไม่ควรถูกกีดกันแบบนี้นะ”

ไม่ได้เป็นแค่สาวแกร่งที่สู้เพื่อคนอื่นแต่ยังสู้เพื่อแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับสิทธิที่เธอควรได้ให้ตัวเองด้วย เพราะซิสซีเร็ตตาต่อสู้คดีในศาลจนฟ้องหย่ากับสามีที่มีปัญหากันในระยะหลังจนชนะคดี และยิ่งไปกว่านั้น เธอฟ้องผู้จัดการวงซึ่งเป็นคนผิวขาวที่มีปัญหาด้านการบริหารจัดการวงของเธอจนชนะอีกด้วย เรื่องเหล่านี้ถือเป็นความสำเร็จอย่างยิ่งโดยเฉพาะเมื่อในยุคนั้น ผู้หญิงไม่ได้มีสิทธิมีเสียงเท่าเทียมกับผู้ชายและคนผิวขาวมีสิทธิดีกว่าคนผิวดำหลายเท่า

ซิสซีเร็ตตา โจนส์เสียชีวิตในปี 1933 ด้วยโรคมะเร็ง แต่ชื่อเสียงของเธอก็เป็นตำนานของคนที่ทำให้เสียงเพลงทลายกำแพงแห่งสีผิว และสิ่งที่เธอทำก็ได้กลายเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้หญิงผิวสีในสหรัฐอเมริกามากมายที่จะลุกขึ้นมาทำตามความฝันและสู้เพื่อตัวเองบ้าง ไม่ต้องสงสัยเลยว่า เหตุใดเธอจึงได้ชื่อว่าเป็นนักร้องเชื้อสายแอฟริกันอเมริกันที่ยิ่งใหญ่ที่สุดคนหนึ่งในช่วงศตวรรษที่ 20

Reference

Jones, Sissieretta (1869-1933)

Matilda Sissieretta Jones

Sissieretta Jones: “The Greatest Singer of Her Race,” 1868–1933

Sissieretta Jones, Providence’s Famous Soprano

Overlooked No More: Sissieretta Jones, a Soprano Who Shattered Racial Barriers

Sissieretta Jones: The Black Patti—From the Carnegie Hall Archives

Written by Piyarak
Illustration by Nipaporn Vattanasiriporn

0 replies

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Leave a Reply